Μια πραγματεία κατά του φόβου: Το Πολίτευμα της Δραχμής, ή ένα γράμμα στα 17αρια Ελληνόπουλα, αγόρια και κορίτσια...

του Σπύρου Στάλια*

 

Στο κείμενο που ακολουθεί, περιγράφεται, με όση σαφήνεια είναι δυνατόν, για το πώς λειτουργεί μια οικονομία που εκδίδει το δικό της νόμισμα. Με άλλα λόγια, ποιοι είναι οι σκοποί ενός σύγχρονου κράτους που εκδίδει το νόμισμα του, και πως οι σκοποί αυτοί ικανοποιούνται υπέρ του Λαού.

Παράλληλα είναι και μια μικρή πραγματεία κατά του φόβου που διακατέχει τους Έλληνες, που ενώ υποφέρουν με το ευρώ, δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτό, γιατί φοβούνται, ως αμνήμονες, ότι με την δραχμή όλα θα γίνουν κόλαση, ενώ ήδη ζουν στην κόλαση. Ο φόβος είναι φοβερό συναίσθημα, γιατί σαν σεισμός διαλύει κάθε αρετή του ανθρώπου και της κοινωνίας. Με τον φόβο η λογική πάει περίπατο.

Τέλος, επειδή το κείμενο είναι απλό, χωρίς να χάνει ούτε ένα ιώτα από την επιστήμη, απευθύνεται κυρίως στα νέα παιδιά, τα 17ρικα, που τα καλούν να ψηφίσουν χωρίς να τους έχουν δώσει καμία γνώση σε αυτό που καλούνται να ψηφίσουν. Έτσι εύκολα θα γίνουν άβουλα όργανα αυτών των άθλιων κομμάτων και της ανεύθυνης καθεστηκυίας τάξης της χώρας, για να συνεχίζεται, μέσα από την φιλοδοξία τους και την αρπακτικότητα τους, το άθλιο καθεστώς του ευρώ των τραπεζιτών. Προσπαθούν να βάλουν και τα νέα παιδιά στο φόβο, να μην σκέπτονται, να μην μπορούν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Να θεωρούν την εξαθλίωση ως φυσικό μέρος της ζωής και μάλιστα να την θεωρούν και ωραία.

Ο φόβος καταλύεται μόνο με την γνώση και αυτό το κείμενο αυτό προσπαθεί να κάνει. Είναι μια άσκηση κατά του φόβου μέσω της γνώσης. Η παλιά καλή μέθοδος των Ελλήνων του Λόγου.

1) Οι Στόχοι του Σύγχρονου Κράτους

Η κρατική υπόσταση που εκδίδει το νόμισμα της έχει τις παρακάτω θεμελιώδεις υποχρεώσεις:

1. Η Κυβέρνηση θα πρέπει να διατηρεί το επίπεδο της εθνικής δαπάνης-ζήτησης έως ότου επιτύχει την πλήρη απασχόληση του εργατικού δυναμικού και πόρων.

2. Η Κυβέρνηση πρέπει να διατηρεί τα επιτόκια σε αυτό το ύψος που να καθιστούν τις επενδύσεις εφικτές.

3. Κάνοντας αυτά η Κυβέρνηση θα πρέπει να αδιαφορεί για το αν ο προϋπολογισμός της είναι ελλειμματικός, όσο και αν είναι μεγάλο το έλλειμμα. Αν πάλι χρειαστεί να είναι πλεονασματικός, αυτό πάλι μπορεί να το κάνει.

Οι έννοιες ελλειμματικός ή πλεονασματικός προϋπολογισμός, δεν είναι καλές ή κακές, απλά είναι καταστάσεις για την επίτευξη των στόχων της πλήρους απασχόλησης ανθρώπων, πόρων, παροχής αξιοπρεπών αμοιβών, υψηλής παιδείας και υγείας.

Ποια είναι τα όπλα μια κυβέρνησης ενός σύγχρονου Κράτους για να επιτύχει αυτούς τους στόχους;

2) Τα μέσα του Σύγχρονου Κράτους

Πρώτον, εκδίδει το δικό του νόμισμα χωρίς κανένα, μα κανένα περιορισμό.

Δεύτερον, αφήνει το νόμισμα του να διακυμαίνεται ελευθέρα στις διεθνείς αγορές, όπως κάνει η συντριπτική πλειοψηφία των Κρατών σήμερα, πλην απειροελάχιστων εξαιρέσεων.

Τρίτον, η χώρα δεν υπόσχεται ποτέ την μετατρεψιμότητα του νομίσματος του σε άλλο νόμισμα (δολάριο, ευρώ, οτιδήποτε) ή σε χρυσό.

Δεδομένων αυτών, το Κράτος μέσω της νομισματικής του πολιτικής θέτει τα επιτόκια της στο επίπεδο που επιθυμεί, δανειζόμενο και εξοφλώντας τα δάνεια του, και μέσω της δημοσιονομικής του πολίτικης δαπανά και φορολογεί, εκδίδει χρήμα ή αποσύρει χρήμα.

Όλα αυτά τα επιχειρεί με στόχο την πλήρη απασχόληση αδιαφορώντας για το αν ακολουθούνται κανόνες οικονομικών υποδειγμάτων, αλλά κρίνεται από τα αποτελέσματα του σκοπού της.

Ας δούμε λοιπόν πως τα παραπάνω συνθέτουν ένα αποτελεσματικό σύνολο εφαρμοσμένων ιδεών και ταυτόχρονα να κρίνουμε το οικοδόμημα του ευρώ που τόσες δυστυχίες έχει αποφέρει στον Ελληνικό Λαό και την Ελλάδα.

3) Αποτελέσματα της Επιστροφής στο Εθνικό Νόμισμα.!!

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο Ελληνικός Λαός, κατανικώντας τον φόβο της αγνωσίας του -γιατί δεν υπάρχει και τίποτα άλλο που τον κρατά στο καθεστώς του ευρώ- αποφασίζει την επιστροφή στο πολίτευμα του Εθνικού Νομίσματος, υιοθετώντας την Δραχμή.

Σήμερα με το ευρώ, η οικονομία της χώρας έχει ουσιαστικά δυο τομείς, τον ιδιωτικό τομέα και τον εξωτερικό τομέα (εισαγωγές-εξαγωγές). Ο δημόσιος τομέας επί της ουσίας δεν υπάρχει, αφού συμπεριφέρεται ως ιδιώτης, με την έννοια ότι για να δαπανήσει πρέπει πρώτα να δανειστεί ή να φορολογήσει. Γενικώς για την οικονομία της χώρας, τα ευρώ μπορούν να βρεθούν ή από τις εξαγωγές ή από τον δανεισμό εφ’ όσον η χώρα είναι χρηστής ξένου νομίσματος και όχι εκδότης του νομίσματος. Για να έχει ευρώ η χώρα, εξ αντικείμενου θα πρέπει να είναι σε βαθιά λιτότητα μακροχρονίως.

Η επιστροφή όμως στο Εθνικό Νόμισμα καταργεί την παραπάνω πραγματικότητα και τους περιορισμούς στη λειτουργία του Κράτους. Έτσι έχουμε μια πραγματική επανάσταση στην οικονομία που συνιστά ένα πελώριο βήμα προς την Ελευθερία και την Δημοκρατία.

Με την υιοθέτηση της δραχμής, ο δημόσιος τομέας, ως μονοπωλιακός εκδότης νομίσματος, αποκαθίσταται ως αυτόνομη οντότητα της οικονομίας, Οι τομείς της οικονομίας γίνονται τρεις από δυο. Δηλαδή, θα έχουμε τον δημόσιο τομέα και δυο μη κρατικούς τομείς, τον ιδιωτικό και τον εξωτερικό τομέα της οικονομίας.

Ο πρώτος είναι ο εκδότης του νομίσματος, και ως τέτοιος ποτέ δεν πτωχεύει αφού είναι εκδότης, και οι άλλοι δυο είναι χρήστες του νομίσματος.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Καταργεί την αναλογία, των νεοφιλελευθέρων του ευρώ, ότι ο προϋπολογισμός του κράτους είναι ακριβώς ίδιος με τον προϋπολογισμό μιας οικογένειας ή μιας επιχειρήσεις. Οι του ιδιωτικού τομέα είναι χρήστες του νομίσματος και πρέπει πρώτα να έχουν χρήματα για να δαπανήσουν μετά.

Μια χώρα όμως που εκδίδει το νόμισμα της δεν έχει τέτοιους περιορισμούς. Μπορεί η Κυβέρνηση να δαπανήσει όσο θέλει, και να αγοράσει από τον ιδιωτικό τομέα ότι επιθυμεί χωρίς περιορισμό.

Οι δαπάνες του δημοσίου είναι οι πηγές των κεφαλαίων που επιθυμεί να έχει ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας για να πληρώσει τους φόρους και για να αποταμιεύσει. Χωρίς αυτές τις δαπάνες αποκλείεται ο ιδιωτικός τομέας να σωρεύσει χρηματικό πλούτο. Τι σημαίνει αυτό;

4) Οι Δαπάνες του Κράτους

Σε κάθε οικονομία, το έλλειμμα του κράτους (το πλεόνασμα) ισούται με το πλεόνασμα (έλλειμμα) του μη κυβερνητικού τομέα δηλαδή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό είναι οικονομικός νόμος χωρίς εξαιρέσεις. Σε μακροοικονομικό επίπεδο συνεπώς είναι αδύνατον να υπάρξει χρηματική αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα αν ο δημόσιος τομέας δεν κάνει έλλειμμα.

Το επικυρίαρχο Κράτος μέσω των ελλειμματικών δαπανών είναι η μόνη οικονομική οντότητα που μπορεί αυτό τον χρηματικό πλούτο (αποταμίευση) να τον προσφέρει στον ιδιωτικό τομέα και ταυτόχρονα μέσω των ελλειμματικών δαπανών να αυξάνει την απασχόληση και το ΑΕΠ.

Σε αντίθεση με τους θεωρητικούς του ευρώ η συστηματική επιδίωξη πλεονάσματος από το κράτος αποστερεί από τις αποταμιεύσεις τον ιδιωτικό τομέα και αυξάνει την ανεργία (δεν μειώνονται οι αποταμιευτικοί λογαριασμού κάθε χρόνο του κάθε Έλληνα και ταυτόχρονα δεν αυξάνεται η ανεργία 7 χρόνια τώρα στη χώρα μας;)

5) Όριο Δαπανών του Κράτους

Εδώ όμως ένα ερώτημα έρχεται στην επιφάνεια αυθορμήτως. Υπάρχει κάποιο όριο στις δαπάνες του Κράτους, κάποιος περιορισμός;

Βεβαίως υπάρχει, και το όριο είναι η ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών που παρήχθησαν και είναι προς πώληση συμπεριλαμβανόμενων των πόρων που είναι ανεκμετάλλευτοι συν το μη απασχολούμενο εργατικό δυναμικό. Αν αυτά εξαντληθούν, είμαστε σε κατάσταση πλήρους απασχόλησης, δηλαδή απασχοληθούν και παραγάγουν, και οτιδήποτε παραχθεί πωληθεί, εκεί σταματά και η ελλειμματική δαπάνη του Κράτους.

Κάθε δαπάνη πέραν αυτού του ορίου είναι πληθωριστική.

Αυτά σε αντίθεση με το καθεστώς του ευρώ που κάθε δαπάνη του κράτους, με πραγματική ανεργία πάνω από 35%, θεωρείται πληθωριστική.

Γενικότερα, όταν η χώρα βρίσκετε σε ύφεση και ανεργία, το κράτος έχει υποχρέωση να δημιουργήσει μέσω των δαπανών του, νέες θέσεις εργασίας. Αν πάλι η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε πλήρη άνθηση και πλήρη απασχόληση, τότε το κράτος δεν έχει λόγο να δαπανήσει.

Σε κάθε περίπτωση οι όροι της οικονομίας καθορίζουν τους περιορισμούς του κράτους και όχι ψευδείς ισχυρισμοί περί ισοσκελισμένων ή πλεονασματικών προϋπολογισμών.

Εκείνο που πρέπει να γίνει κατανοητό πλήρως, είναι ότι μια Κυβέρνηση που εκδίδει το νόμισμα της δεν έχει κανένα χρηματοδοτικό περιορισμό. Οι αποφάσεις της για δαπάνες, επηρεάζουν το επιτόκιο, την οικονομική ανάπτυξη, ανοίγουν δρόμο για τις ιδιωτικές επενδύσεις και καθορίζουν το επίπεδο των τιμών, εφ’ όσον το Κράτος μπορεί να αγοράσει οτιδήποτε επιθυμεί. Το κράτος δεν μπορεί να ‘ξεμείνει από λεφτά’.

6) Χρέη στις μέλλουσες γενεές

Μα έτσι, θα μπορούσε να αντιτείνει κάποιος, ότι τις μέλλουσες γενναίες τις επιβαρύνουμε με χρέη σημερινά, και συνεπώς οι μέλλουσες κυβερνήσεις θα έχουν περιορισμούς να εξοφλήσουν τα σημερινά ελλείμματα.

Φυσικά αυτό αποτελεί βλακώδη ισχυρισμό. Δεν θα στείλουμε προϊόντα και υπηρεσίες που παράγουμε σήμερα στο παρελθόν για να εξοφλήσουμε ελλείμματα του παρελθόντος. Αυτό είναι αδιανόητο. Μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα, οιουδήποτε ύψους έλλειμμα, δεν της αποστερεί την ικανότητα να δαπανήσει. Το κράτος μπορεί να εκδώσει όσο χρήμα είναι αναγκαίο για να ικανοποιήσει πλήρως τις υποχρεώσεις του. Αυτό το τελευταίο εξ ορισμού.

7) Γιατί φορολογούμαστε;

Ως εδώ νομίζω ότι τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Αλλά εγείρεται μια ερώτηση. Αφού το Κράτος δεν χρειάζεται λεφτά από τους πολίτες για να δαπανήσει τότε γιατί φορολογεί;

Αυτή είναι μια καλή ερώτηση.

Το Κράτος φορολογεί για τέσσερες βασικούς λόγους.

Ο πρώτος λόγος που φορολογεί το Κράτος είναι για να δημιουργήσει επαρκή ζήτηση για το νόμισμα του, έτσι ώστε το νόμισμα να γίνει αποδεκτό από τους πολίτες (το ζητούν να πληρώσουν φόρους, τέχνασμα αιώνων τώρα), και για να είναι όλες οι συναλλαγές στην οικονομία ασφαλείς.

Ο δεύτερος, λίαν σημαντικός λόγος που φορολογεί το Κράτος, είναι για να προστατεύει την αξία του νομίσματος. Μέσω της φορολογίας το Κράτος αφαιρεί την δυνατότητα δαπάνης των πολιτών που προκαλεί πληθωρισμό, και έτσι η αξία του νομίσματος παραμένει σταθερή, αλλά αφήνει και αρκετό χώρο το Κράτος να δαπανά, χωρίς να προκαλεί πληθωρισμό.

Ο τρίτος λόγος που το Κράτος φορολογεί είναι για να επιτύχει αναδιανομή του εισοδήματος. Φορολογεί πιο πολύ τους πλούσιους, λιγότερο ή καθόλου αυτούς με χαμηλά εισοδήματα.

Ο τέταρτος λόγος που φορολογεί το Κράτος είναι για να διοχετεύει ή να αναδιανείμει την ενεργό ζήτηση πιο αποτελεσματικά στην οικονομία. Δηλαδή, να αναπτύξει κλάδους της οικονομίας που είναι σύγχρονοι, να προστατεύει την ντόπια παραγωγή σε σχέση με εισαγόμενα προϊόντα, να προστατεύει την υγεία του πληθυσμού (φόρος στα τσιγάρα ας πούμε, να ενισχύει τον αθλητισμό γενικώς), να προστατεύει το περιβάλλον, να συμμετέχουν όλοι, ανάλογα με τις δυνατότητες τους, στην χρήση κοινών αγαθών, υγείας, πρόνοιας, δημοσίων έργων, παιδείας κτλ.

Νομίζω ότι πια έγινε ξεκάθαρο ότι το κράτος δεν έχει καμία εξάρτηση για τις δαπάνες του, ασχέτως του ποσά χρήματα μπορεί να μαζέψει από την φορολογία. Η φορολογία εξυπηρετεί άλλους σκοπούς εκτός από το να χρηματοδοτεί τις δαπάνες του Κράτους.

8) Γιατί το Κράτος Δανείζεται;

Εδώ προκύπτει άλλη μια ερώτηση. Παρ’ ολ' αυτά το Κράτος εκδίδει ομόλογα τα οποία εμμέσως ή αμέσως τα πουλάει στους πολίτες του και αυτό συνιστά δανεισμό για δαπάνες.

Ναι, αυτός είναι ένας άλλος μύθος για το σύγχρονο Κράτος που εκδίδει το νόμισμα του, το όποιο διακυμαίνεται ελευθέρα στις αγορές. Ας το ξεκαθαρίσουμε το θέμα εδώ.

Ο όρος δανεισμός του κράτους για να δαπανήσει είναι λανθασμένος, ενώ το σωστό θα ήταν ‘κατάθεση των πολιτών στο κράτος με τόκο’. Το βιβλιάριο καταθέσεων θα μπορούσε να ονομάζεται ομόλογο. Όταν ένας πολίτης αγοράζει ένα ομόλογο τι κάνει; Πάει στην τράπεζα, αποσύρει Χ πόσο από τον λογαριασμό του, το όποιο πόσο το καταθέτει σε ένα κρατικό λογαριασμό, σε μια άλλη τράπεζα ή στην ίδια, και ως απόδειξη παίρνει ένα ομόλογο. Το ομόλογο θα μπορούσαμε να πούμε βιβλιάριο καταθέσεων στο κράτος χωρίς να κάνουμε λάθος. Είχαμε λοιπόν μεταφορά χρημάτων από ένα τραπεζικό λογαριασμό σε ένα κρατικό λογαριασμό που διατηρεί το κράτος στην κεντρική τράπεζα.

Γιατί το κράτος τότε εκδίδει ομόλογα;

Μα εκδίδει ομόλογα για να διατηρεί τα επιτόκια σε ένα επιθυμητό επίπεδο.

Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι το Κράτος αγοράζει οτιδήποτε επιθυμεί με τυπωμένο χρήμα. Οι πολίτες, ταμεία, ΙΚΑ, επιχειρήσεις, τράπεζες, κάτοχοι του χρήματος αυτού, είναι πέραν αυτού που θα επιθυμούσαν να το κρατούν σε αυτή την μορφή, και άρα είναι αδύνατον να το καταθέσουν με κάποιο τόκο. Το ‘πολύ χρήμα’ θα οδηγούσε σε μηδενικό τόκο. Κατά συνέπεια αυτή την ‘πολύ ρευστότητα’ στην οικονομία το Κράτος την εκκαθαρίζει με την πώληση ομόλογων. ‘Δανείζεται’ το χρήμα που εξέδωσε πίσω και έτσι διατηρεί τα επιτόκια σε ένα επιθυμητό επίπεδο που έχει σαν στόχο. Με άλλα λόγια τα ομόλογα δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά ένα μηχανισμό διατήρησης των επιτοκίων σε επιθυμητό ύψος με στόχο να καθιστούν τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και τις δικές του εφικτές.

Κατά συνέπεια, και η φορολογία και η έκδοση ομολόγων έπεται της δαπάνης του Κράτους που εκδίδει το νόμισμα του, και κάθε δαπάνη του Κράτους συνοδεύεται με την έκδοση ομόλογων οπωσδήποτε. Καμία σχέση με τις δαπάνες του Κράτους δεν υφίσταται. Τελεία και παύλα.

9) Τι γίνονται τα χρήματα που εισπράττει το Κράτος;

Αλήθεια τι γίνεται με τις δραχμές που εισπράττει το Κράτος από τους πολίτες; Μην σοκαριστείτε με αυτό που θα διαβάσετε. Ψυχραιμία! Τις δραχμές που εισπράττει το Κράτος, είτε μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος πληρωμών, είτε με μορφή ζεστού χρήματος, απλά τις πετάει, τις καταστρέφει, μειώνει την ποσότητα χρήματος.

Είναι λογικό, αφού εκδίδει όσο χρήμα θέλει, τι να το κάνει το χρήμα από την φορολογία ή που εισπράττει από τα ομόλογα; Απλά το καταστρέφει. Δεν έχει αξία.

Είναι -ας πούμε- σαν το εισιτήριο που χρησιμοποιήσατε να πάτε στο νικηφόρο ματς του Παναθηναϊκού επί του Ολυμπιακού. Έληξε ο αγώνας, μένουν οι αναμνήσεις της νίκης, το εισιτήριο δεν έχει αξία. Σκίζεται, πετιέται ή το κρατάς για να θυμάσαι. (Αν το παράδειγμα δεν σας άρεσε αλλάξτε τις ομάδες!)

10) Κρατικές Δαπάνες και Σταθερότητα Τιμών

Μίλησα πριν για την φορολογία και τον πληθωρισμό. Εκτός από την φορολογία, που είναι έσχατο όπλο για την προστασία του Εθνικού Νομίσματος, η ικανότητα του Κράτους να αγοράζει οτιδήποτε επιθυμεί, αποτελεί μηχανισμό σταθερότητας των τιμών. Το Κράτος έχει την δυνατότητα να καθορίσει τις τιμές που αυτό επιθυμεί να αγοράσει. Αν ο ιδιωτικός τομέας δεν επιθυμεί να πουλήσει στο Κράτος, αλλά σε υψηλότερες τιμές στον υπόλοιπο ιδιωτικό τομέα, τότε η μείωση των δαπανών του Κράτους θα μειώσει κατ’ ανάγκη το Εθνικό Εισόδημα και θα αυξήσει την ανεργία. Κατ’ ανάγκη λοιπόν ο ιδιωτικός τομέας, μπρος σε αυτό το γεγονός, θέλοντας και μη, θα πουλήσει στο Κράτος και έτσι εξασφαλίζεται η σταθερότης των τιμών.

11) Εξαφάνιση της Ανεργίας

Ας το δούμε λίγο το θέμα της ανεργίας βαθύτερα. Η ανεργία υφίσταται, όταν το εργατικό δυναμικό που προσφέρει την εργατική του ικανότητα, δεν μπορεί να την διαθέσει σε μια δεδομένη τιμή.

Η ανεργία επέρχεται όταν ο ιδιωτικός τομέας συνολικά, επιθυμεί να εργαστεί και να εισπράξει, αλλά δεν επιθυμεί να δαπανήσει για να αγοράσει οτιδήποτε παρήχθη στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης. Έτσι προκύπτει η ανεργία χωρίς πρόθεση του εργατικού δυναμικού να μην θέλει να εργαστεί. Είναι ακούσια ανεργία (involuntary unempoloyment).

Οι οπαδοί του ευρώ, ηθικολογώντας, θεωρούν ότι υπάρχει ανεργία επειδή οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να εργαστούν με κάποια δεδομένη αμοιβή (voluntary unempoloyment). Η ανεργία εδώ θεωρείται εκούσια. Οι άνεργοι είναι άνεργοι επειδή θέλουν να είναι άνεργοι!!! Τύφλωση Θεέ μου ή πονηρία; Δεν δουλεύουν όμως γιατί δεν υπάρχουν δουλείες να δουλέψουν, αυτό είναι όλο.

Αν λοιπόν κάποιοι του ιδιωτικού τομέα, δεν θέλουν να δαπανήσουν, και επιθυμούν να διακρατούν το χρήμα, με ποικίλες μορφές, εκτός παραγωγής (αποταμιεύουν), τότε η πλήρης απασχόληση θα μπορούσε να διατηρηθεί, αν κάποιοι άλλοι θα επιθυμούσαν να δαπανήσουν πιο πολύ, αφού δανειστούν, και έτσι να διατηρήσουν την δαπάνη στα επίπεδα της πλήρους απασχόλησης.

Αν όμως κάνεις δεν επιθυμεί να δαπανήσει και όλοι θέλουν να αποταμιεύουν τότε η προσφερόμενη εργατική δύναμη δεν αγοράζεται και έτσι έχουμε ακούσια ανεργία. Έτσι ορίζεται η ανεργία.

Σε μια χώρα όπου οι τομείς της οικονομίας είναι δυο, όπως με το καθεστώς του ευρώ, δηλαδή ιδιωτικός και δημόσιος ως προς την συμπεριφορά τους ταυτίζονται, και ο άλλος είναι ο εξωτερικός τομέας, τότε, αν το Κράτος επιθυμεί να εξισώσει τις δαπάνες με τα έσοδα του ή και να έχει πλεόνασμα, ο ιδιωτικός τομέας λόγω χρεών και φόρων, προσπαθεί να αποταμιεύει πιο πολύ απ’ ό,τι δαπανά, ενώ ο εξωτερικός τομέας εξισώνει, εισαγωγές με εξαγωγές, όπως στη χώρα μας γίνεται, τότε η ανεργία θα είναι και επιμένουσα και αυξητική.

Με αλλά λόγια, ακόμα δεν φτάσαμε στον ‘βραχώδη πυθμένα’. Κάνεις δεν δαπανά. Πως θα έλθει η ανάπτυξη;

Αυτή ακριβώς την πολιτική επιβάλουν τα μνημόνια και νομίζουν ότι αν μειωθούν οι εργοδοτικές εισφορές, οι φόροι, οι μισθοί και οι συντάξεις και κατά συνέπεια οι τιμές, θα έλθει η ανάπτυξη μέσω εξαγωγών. Μα το ίδιο κάνουν όλες οι χώρες της ευρωζώνης πως θα έλθει η ανάπτυξη, με θαύμα; Η μια χώρα εξάγει την ανεργία στην άλλη χώρα. Άρα το θέμα μας δεν είναι εκεί, αλλά στο γεγονός ότι κανείς δεν δαπανά.

Σε μια χώρα λοιπόν που εκδίδει το νόμισμα της και υπάρχει ανεργία, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι οι δημόσιες δαπάνες δεν είναι αρκετές για να απορροφήσουν την ανεργία.

Δεν υπάρχει άλλη λύση για να επανέλθει ο τόπος σε πλήρη απασχόληση, από το να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες. Αλλά αυτές δεν μπορούν να αυξηθούν λόγω του ότι η χώρα δεν έχει εθνικό νόμισμα.

Το τέρας της ανεργίας, δεν είναι μόνο υπεύθυνο για την απώλεια παραγωγής και πλούτου, αφήνει πίσω την χώρα από τις σύγχρονες τεχνολογίες, εντείνει την αύξηση της εγκληματικότητας, καταστρέφει τις δομές της υγείας, της πρόνοιας, της παιδείας  και της ασφάλειας, σπρώχνει στη μετανάστευση το επιστημονικό προσωπικό και εργαζόμενους, καλλιεργεί τις φυλετικές διακρίσεις, είναι αιτία της ανάπτυξης του λαϊκισμού και επικινδύνων ιδεολογιών και αντιδημοκρατικών κινημάτων, απωθεί στο περιθώριο της ζωής τους απόμαχους της εργασίας και εν τέλει ένα Έθνος (άνδρες, γυναίκες, παΐδια) το εξωθεί σε βίο απολίτιστο.

Το τέρας αυτό σκοτώνεται μόνο μέσα στην Ελλάδα, από τους Έλληνες, με όπλο το Εθνικό Νόμισμα και τις Εθνικές Δαπάνες. Είναι αυτό που δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα του ευρώ, των ΕΣΠΑ και μέσω της δήθεν ευρωπαϊκής ελεημοσύνης.

12) Το Ασφαλιστικό Πρόβλημα

Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι έχουμε δημιουργήσει ένα τέτοιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και υγείας που είναι πλήρως χρηματοδοτημένο όπως ψευδώς μας λέει ο Κατρούγκαλος και ο Πετρόπουλος ότι οικοδομούν. Στο κάθε συνταξιούχο αντιστοιχεί ένα ικανό ποσό για την σύνταξη του και την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη. Ας υποθέσουμε επίσης ότι η συνολική δαπάνη στην οικονομία δεν είναι στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης και ακόμα η κυβέρνηση λαϊκίζει και έχει αφήσει τον πληθωρισμό να τραβάει προς τα πάνω. Ποιο νομίζετε θα είναι το αποτέλεσμα μια τέτοιας κατάστασης για το “εξασφαλισμένο” σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και υγείας; Είναι απλό, σε λίγο καιρό θα καταρρεύσει.

Άρα το πρόβλημα των συντάξεων και της υγείας δεν έχει να κάνει με την χρηματοδότηση του, σε μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα, ή πόσοι εργαζόμενοι, πόσους συνταξιούχους μπορούν να τρέφουν από τους τρεχούμενους μισθούς τους και εργασία τους και άλλα τέτοια παλαβά που μας ζαλίζουν.

Είναι θέμα της πραγματικής οικονομίας. Έχει να κάνει με τις παραγωγικές δαπάνες μιας χώρας που εκδίδει το δικό της νόμισμα.

Ας έχουμε κατά νου, άλλη μια φορά, ότι μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα ποτέ δεν πτωχεύει και ότι έχει απεριόριστη δυνατότητα δαπάνης, δηλαδή να αγοράσει οτιδήποτε μπορεί να παραχθεί στη χώρα σε κατάσταση πλήρους απασχόλησης. Αυτό το κάνει με απλό τρόπο. Πληκτρολογεί χρήμα στους λογαριασμούς των πολιτών της. Τόσο απλά γίνεται.

Δεδομένου αυτού, όταν μια χώρα φαίνεται ότι θα έχει πρόβλημα με τον δείκτη αλληλεξάρτησης των γενεών στο μέλλον, χαράσσει από τώρα εκείνη την οικονομική πολιτική έτσι ώστε, οι δαπάνες της από σήμερα, να δημιουργούν εκείνες τις συνθήκες, που οι εργαζόμενοι στο μέλλον να μπορούν να παράγουν σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης και να ικανοποιούν τις ανάγκες όλου του πληθυσμού εκείνης της εποχής.

Με άλλα λόγια δεν περικόπτεις δαπάνες για την παιδεία, γιατί στο μέλλον θα έχεις εργατικό προσωπικό ανεκπαίδευτο και ελάχιστο επιστημονικό προσωπικό χωρίς γνώση και τεχνολογία για να ‘τρέξουν’ την οικονομία της εποχής τους.

Άρα όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι το πρόβλημα με τους συνταξιούχους δεν είναι πρόβλημα που έχει σχέση με την χρηματοδότηση τους. Το επικυρίαρχο κράτος, κάθε πρώτη του μηνός, έχει την δυνατότητα να ‘βάζει’ όσα χρήματα απαιτούνται να ζουν μια καλή ζωή.

Το θέμα είναι αν η χώρα θα παράγει και τότε το ερώτημα γίνεται πολιτικό με την έννοια, πόσα αγαθά θα δώσουμε για κατανάλωση στους συνταξιούχους; πόση υγεία; πόσες διακοπές; πόσα ρούχα; πόση ενέργεια; πόσο πολιτισμό; και οτιδήποτε άλλο.

Όλα αυτά συνιστούν το πραγματικό κόστος για μας, και όχι τα χρήματα που δεν είναι τίποτα άλλο παρά αριθμοί σε λογαριασμούς τραπεζών.

13) Οι Συναλλαγές μας με τους Ξένους/Εξωτερικό Εμπόριο

Άφησα αυτό το θέμα τελευταίο επίτηδες. Από εδώ πηγάζει η πηγή του φόβου των Ελλήνων για την δραχμή, με την έννοια, πως θα μπορούμε να αγοράζουμε οτιδήποτε θέλουμε από το εξωτερικό, αφού η δραχμή δεν θα έχει αξία. Αν ρωτήσετε γιατί δεν θα έχει αξία παίρνεις απίθανες απαντήσεις άσχετες με το θέμα. Ακούς ας πούμε ότι δεν έχουμε χρυσό. Αν τους πεις ότι δεν χρειάζεται ούτε ένα γραμμάριο χρυσό για να εκδόσεις χρήμα σε κοιτούν με δυσπιστία και πολλοί με φόβο. Κατάλοιπα βαρβαρικών εποχών που ζουν ακόμα στον 21^ο αιώνα. Πάντως ο φόβος που καλλιεργείται στους Έλληνες, από το κατεστημένο του ευρώ, έχει στον πυρήνα της αυτή την αντίληψη. Η δραχμή δεν θα έχει αξία πράγμα που καταδεικνύει την έλλειψη εμπιστοσύνης των Ελλήνων στον εαυτό τους. Φυσικά μια πρόχειρη παρατήρηση στο ότι λένε θα ήταν, πως οι 186 χώρες από τις 205 που παρέλασαν προχθές στο Ρίο συναλλάσσονται μεταξύ τους αλλά και με τις υπόλοιπες 19 που ανήκουν στη ευρωζώνη (σύνολο 205 αν δεν κάνω λάθος). Για να συναλλάσσονται πάει να πει ότι έχει αξία το νόμισμα τους, καίτοι η πλειοψηφία αυτών των χωρών δεν έχει χρυσό. Άρα η δραχμή γιατί να μην έχει αξία;

Ας πάμε καλύτερα στα οικονομικά.

Οι συναλλαγές μεταξύ χωρών αποκαλούνται διεθνείς εμπορευματικές συναλλαγές. Οι εξαγωγές δηλώνουν εμπορεύματα και υπηρεσίες που παρήχθησαν στη χώρα για να φύγουν από την χώρα, ενώ οι εισαγωγές είναι υπηρεσίες και εμπορεύματα που παρήχθησαν σε ξένες χώρες που εισέρχονται στη χώρα. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν κόστος για τους κατοίκους της χώρας, επειδή εκφράζουν κεφάλαιο, εργασία και πόρους τους οποίους οι κάτοικοι δεν μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν για να παράγουν προϊόντα που οι ίδιοι θα καταναλώσουν. Οι εισαγωγές είναι πραγματικό όφελος με την έννοια ότι έρχονται απ έξω και καταναλώνονται από τους κατοίκους τη χώρας. Με αυτή την έννοια αν οι εισαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές τότε ο υλικός βιός των κατοίκων της χώρας είναι σαφώς καλύτερος. Οι εξαγωγές μπορούν να θεωρηθούν ως το κόστος των εισαγωγών.

Οι χρηματικές συναλλαγές δεν θεωρούνται ως εξαγωγές ή εισαγωγές. Αντιπροσωπεύουν χρηματικές ροές από και προς την χώρα και έχουν επίπτωση στην συναλλαγματική ισοτιμία του νομίσματος της χώρας με τα αλλά νομίσματα.

Οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με τα νομίσματα των χωρών που συναλλάσσονται. Αν θέλουμε να αγοράσουμε κάτι από την Ρωσία θα πρέπει να αναζητήσουμε ρούβλια δίνοντας δραχμές και αν η Ρωσία θέλει να αγοράσει κάτι από την Ελλάδα θα αναζητήσει δραχμές για να πληρώσει δίνοντας ρούβλια. Σε ποια ισοτιμία γίνεται η ανταλλαγή; Δηλαδή πόσες δραχμές θα πρέπει να δώσουμε να αγοράσουμε ένα ρούβλι ή ένα δολάριο αν θέλουμε να συναλλαχθούμε με την Αμερική.

Ας δούμε αυτό το θέμα.

Στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών του κόσμου το νόμισμα είναι μη μετατρέψιμο σε άλλο νόμισμα αναφοράς ή σε χρυσό και παράλληλα τα νομίσματα τους τα αφήνουν ελευθέρα να διακυμαίνονται στις διεθνείς αγορές. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ανεξάρτητη νομισματική πολιτική, δηλαδή οι χώρες μόνες τους καθορίζουν το ύψος του επιτοκίου που επιθυμούν, και όχι οι τραπεζίτες όπως σήμερα γίνεται στην Ευρωζώνη, ενώ η δημοσιονομική τους πολιτική, δηλαδή οι κρατικές δαπάνες, στοχεύει στη διατήρηση της πλήρους απασχόλησης.

Δεδομένων αυτών, ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα έχει χρόνιο πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών της, δηλαδή οι εισαγωγές της είναι μεγαλύτερες των εξαγωγών της, δηλαδή η αξία των εισαγωγών της σε δραχμές είναι μεγαλύτερη σε αξία των εξαγωγών της σε δραχμές. Τι σημαίνει αυτό; Ότι άνθρωποι στο εξωτερικό επιθυμούν να διακρατούν την ελληνική δραχμή, δηλαδή να αποταμιεύουν σε ελληνικές δραχμές και ομόλογα από το να αγοράζουν με τις δραχμές που έχουν άλλα ελληνικά προϊόντα. Εάν αγόραζαν δεν θα υπήρχε πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών. Θα είχαμε ισοσκελισμένο ισοζύγιο πληρωμών.

Αυτοί λοιπόν που στο εξωτερικό αποταμιεύουν σε ελληνικά αξιόγραφα (ομόλογα, μετοχές, δραχμές) επί της ουσίας είναι μέρος των αποταμιευτών που αποταμιεύουν μέσα στην Ελλάδα. Και οι δυο έχουν τις αποταμιεύσεις τους σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου για να κερδίζουν και κάποιο τόκο. Οι αποταμιεύσεις είναι ούτως ή άλλως εκπεφρασμένες σε δραχμές. Φυσικά αυτοί που αποταμιεύουν στο εξωτερικό σε ελληνικά ομόλογα ή δραχμές ή σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα, κάλλιστα μπορούν να απαλλαγούν από τις ελληνικές δραχμές μέσω της αγοράς συναλλάγματος αγοράζοντας κάποιο άλλο νόμισμα.

Οι δραχμές αλλάζουν χεριά, η αποταμίευση παραμένει ιδία ως προς τον αριθμό των δραχμών, ενώ η αξία αυτών των δραχμών καθημερινά ίσως να μεταβάλλεται στη διεθνή αγορά συναλλάγματος.

Όπως έχει τονιστεί από τις αποταμιεύσεις εξαρτάται η απασχόληση και εντεύθεν η δαπάνη του δημοσίου τομέα για να στηρίξει την πλήρη απασχόληση. Οι αυξημένες κρατικές δαπάνες για την μείωση της ανεργίας όταν αυτή αυξηθεί αντιστοιχεί στην επιθυμία του ιδιωτικού τομέα να αποταμιεύει.

Με άλλα λόγια αν οι εισαγωγές αυξηθούν, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δυνατόν να χαθούν θέσεις εργασίας, τότε το κράτος αυξάνει τις δαπάνες του για να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και μειώνει τους φόρους ώστε να παρακινηθεί και ο ιδιωτικός τομέας στην προσπάθεια δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Κατά συνέπεια οι αυξημένες εισαγωγές δεν πρέπει να θεωρούνται κάτι κακό, όπως μας λένε οι νεοφιλελεύθεροι, αλλά μέρος της καλύτερης ζωής του εντόπιου πληθυσμού.

Πως θα διακυμαίνεται όμως η τιμή του νομίσματος στις διεθνείς αγορές;

Στην ουσία αυτό είναι αδιάφορο όσο οι ξένοι επιθυμούν να αποταμιεύουν σε ελληνικά αξιόγραφα, δηλαδή εμείς να εισάγουμε. Καλύτερα να παίρνεις παρά να δίνεις. Αλλά τι ακριβώς είναι εκείνο που λαμβάνουν οπ όψη οι αγορές για να αξιολογήσουν ένα νόμισμα; Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο υπόδειγμα για την αποτίμηση κάποιου νομίσματος. Αλλά τα στοιχεία που λαμβάνονται υπ' όψη είναι εκείνα της εγχώριας οικονομίας και κυρίως ο πληθωρισμός, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, η ανεργία, το ύψος των επιτοκίων. Όλα αυτά είναι υπό τον έλεγχο μιας κυβέρνησης που ασκεί σοβαρή νομισματική πολίτη, δημοσιονομική πολιτική και εισοδηματική πολιτική.

Αυτό που ήθελα να τονίσω σε αυτό το κείμενο είναι ότι μια Χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα, που δεν είναι μετατρέψιμο σε άλλο νόμισμα αναφοράς και που διακυμαίνεται ελευθέρα στις αγορές, έχει την πλήρη ελευθερία να επιδιώξει τους στόχους της πλήρους απασχόλησης, της οικονομικής ανάπτυξης, της σταθερότητας των τιμών με άλλα λόγια να επιδιώξει την ευημερία του Λαού. Στην περίπτωση μας και να απαλλάξει τον Λαό από επαχθή χρέη μέσω μιας γενικής παραγραφής χρεών (σεισάχθεια).

Αυτό ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί με το ευρώ, που ο στόχος είναι η διαφύλαξη της αξίας του ευρώ υπέρ των τραπεζιτών και των άθλιων πολιτικών τους, που απαιτεί διαρκή φτώχεια και αναταραχή μεταξύ των Λαών. Με το ευρώ, ο κάθε Λαός μέσα στη λιτότητα, προσπαθεί να πετάξει μπαλάκι το πρόβλημα του στον άλλον Λαό.. Το ευρώ πέραν του γεγονότος ότι ως οικονομική σύλληψη είναι ατελέσφορη, είναι και γεωπολιτικά επικίνδυνη.

*Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγος PhD (spyridonstaliias@hotmail.com)